De PvdA wil investeren in een duurzame, groene en schone stad en we hebben daarbij haast. Die haast is hard nodig om onze stad prettig en leefbaar te houden. En om een schone planeet, die niet bedreigd wordt, door te kunnen geven aan de volgende generaties. We zetten daarom in Utrecht alles op alles om de al merkbare gevolgen van klimaatverandering, zoals extreme hitte, heftige regenbuien en langdurige droogte zo goed mogelijk op te vangen. We willen een stad met minder CO2-uitstoot en een betere luchtkwaliteit. Met meer geïsoleerde huizen, een gezonde leefomgeving, betaalbare energielasten voor iedereen. Maar ook een stad met meer duurzame werkgelegenheid voor Utrechters.
Het vraagt veel van ons allemaal, maar biedt ook een aantrekkelijk perspectief voor alle Utrechters. We moeten voorkomen dat de energietransitie de ongelijkheid en de tweedeling in onze stad nog verder vergroot. Nu zien we dat huishoudens met hoge inkomens hun woning met subsidies kunnen verduurzamen, terwijl gezinnen met lage inkomens in soms tochtige huizen met vaak hoge energielasten zitten. Dit is oneerlijk en funest voor het draagvlak. De verduurzaming van de stad mag niet leiden tot een tweedeling tussen klimaatwinnaars en klimaatverliezers. We geloven in de kracht van het collectief en van de buurt. Daarom helpen we Utrechters bij energiebesparingen en zorgen we ervoor dat investeren in duurzame energie alle inwoners ook financieel voordeel oplevert.
3.1 Een energiezuiniger leven
Minder gebruik van energie is net zo belangrijk als het duurzaam opwekken van energie. Daarom zetten wij in op het verminderen van de vraag door maatregelen te stimuleren die het energiegebruik omlaag brengen. Onder andere nieuwe apparaten, energiezuinige verlichting en isolatie en veel meer maatregelen verhogen het comfort en verlagen de vraag en de kosten. Warmteverbruik is de grootste energiekostenpost binnen de stad en het terugdringen hiervan is van cruciaal belang voor het halen van onze duurzaamheidsdoelen. Tegelijkertijd worden de slechtst geïsoleerde huizen vaak bewoond door de mensen met de laagste inkomens en hebben veel Utrechters een te hoge energierekening. Zonnepanelen op daken is een goedkope en duurzame energiebron. Toch is slechts een beperkt deel van de geschikte daken in Nederland bedekt met zonnepanelen. Hoge aanschafkosten zijn vaak een groot obstakel. De gemeente moet daarom een veel grotere rol gaat spelen in het helpen van huishoudens om zonnepanelen op hun daken te krijgen.
Onze keuzes:
Minimaal een energielabel B
Nieuwe woningen zijn energieneutraal.
Nieuwe woningen bouwen we alleen nog energieneutraal. De gemeente maakt hiervoor wijkgerichte plannen.
50/50 regeling
Bij bestaande woningen stellen we een 50/50-regeling voor: 50% van de kosten voor isolatie komt vanuit een subsidie en 50% kan bekostigd worden vanuit een gunstige lening waarvan de afbetaling ruimschoots gedekt wordt door de lagere energiekosten. Milieuwinst wordt op deze manier gecombineerd met een comfortabeler huis en een lagere energierekening.
Renteloze leningen voor zonnepanelen
De gemeente verschaft renteloze leningen voor zowel de aanschafkosten als de installatiekosten van zonnepanelen. Daarnaast zal de gemeente zelf actief en wijkgericht het initiatief nemen om huishoudens hierin mee te krijgen. Doordat zonnepanelen gemiddeld 25 jaar meegaan en zichzelf na 6 tot 9 jaar hebben terugbetaald, kunnen huishoudens de kosten langzaam aan de gemeente aflossen. Als de lening is terugbetaald zijn de zonnepanelen van de bewoners zelf, net als de opbrengst. We organiseren voorlichtingscampagnes om het gebruik van zonnepanelen te stimuleren.
Energieambassadeurs
Er komen energieambassadeurs. Dit zijn inwoners die vooropgaan in het verduurzamen van hun huis. Zij gaan de wijken in om buren te stimuleren ook te verduurzamen, met behulp van de gemeente.
Utrechts Fonds voor Verduurzaming
Er komt een Utrechts Fonds voor Verduurzaming. Wie zijn huis wil verduurzamen, maar daar geen geld voor heeft, kan tegen gunstige voorwaarden bij het fonds terecht voor een renteloze lening.
Bestrijden van energiearmoede
We monitoren en bestrijden energiearmoede. Daarbij brengen we in kaart waar huishoudens met lage inkomens in slecht geïsoleerde woningen leven. We zetten ons in voor spoedige verduurzaming van deze woningen. Dat doen we bijvoorbeeld door eigenaren van slecht geïsoleerde woningen actief te benaderen, met hen in gesprek te gaan en hen financieel en praktisch te ondersteunen. Daarbij gaat bijzondere aandacht uit naar woningeigenaren die hun woning particulier verhuren. Particuliere verhuurders zijn vaak minder gemotiveerd om een woning te verduurzamen, omdat het voordeel van verduurzaming bij de huurder terechtkomt.
Afspraken met woningbouwcorporaties over verduurzaming
Met de Utrechtse woningbouwcorporaties maken we afspraken over verduurzaming van slecht geïsoleerde corporatiewoningen. Uitgangspunt is dat de woningen van huishoudens waar de dreiging van energiearmoede het grootst is, als eerste aan de beurt zijn.
Energiecoaches helpen energielasten te verlagen
Er komen energiecoaches die huishoudens met lage inkomens helpen om hun energielasten te verlagen. Met kleine ingrepen kunnen Utrechters vaak al energie besparen. Denk bijvoorbeeld aan dubbel glas en spouwmuurisolatie. De energiecoaches delen aan alle Utrechters met een laag inkomen een energiebox uit. Hierin zitten duurzame producten zoals ledlampen, een waterbesparende douchekop en tochtstrips om het huis direct energiezuiniger te maken.
Inwoners met een laag inkomen kunnen energieslurpend witgoed omruilen
We maken het mogelijk dat inwoners met een laag inkomen hun oude energieslurpende witgoed voor energiezuinige varianten kunnen omruilen.
Gemeentelijke organisatie in 2030 klimaatneutraal
3.2 Verduurzamen doen we collectief
De verduurzaming van onze energievoorziening is bij uitstek een maatschappelijke en collectieve opgave. We beschouwen (de infrastructuur van) onze energie dan ook als een nutsvoorziening en pakken het zeggenschap over de warmtenetten in onze gemeente terug.
Onze keuzes:
Energiebesparende oplossingen bij renovatie
Wanneer er in een wijk renovatieprojecten op stapel staan en/of de straat wordt opengebroken koppelen we daar direct energiebesparende en/of energie opwekkende oplossingen aan: we vervangen de riolering en tegelijkertijd leggen we een warmtenet aan.
Collectieve (wijk)aanpak bij de verduurzaming
We kiezen voor een collectieve (wijk)aanpak bij de verduurzaming van woningen. Wanneer een woningcorporatie al haar sociale huurwoningen in een wijk gaat verduurzamen, willen we dat alle woningen, dus ook de vrije sector-huurwoningen en de koophuizen in die wijk worden verduurzaamd. Dit is goedkoper en iedereen kan gemakkelijk meedoen.
Gemeentelijke krediet voor verduurzaming
De gemeente stelt onder gunstige voorwaarden krediet beschikbaar, zodat bewoners en particuliere verhuurders de verduurzamingsinvestering via de besparingen op hun energielasten terug kunnen betalen.
We verduurzamen de huizen die er het slechtst aan toe zijn als eerste
We verplichten eigenaren om daken te gebruiken voor de opwek van hernieuwbare energie en/of klimaatadaptatie
3.3 Opbrengst van zon en wind naar inwoners
Utrecht moet zijn eerlijke bijdrage leveren aan de energieopwekking met duurzame bronnen. In de regionale energiestrategie (RES) is afgesproken dat er de komende jaren in Utrecht zonneweides, zonnepanelen op (publieke) gebouwen en windmolenparken worden aangelegd.
Onze keuzes:
Combinatie van wonen, recreatie en duurzame energie in Rijnenburg
In Rijnenburg kiezen we voor een combinatie van wonen, recreatie en duurzame energie. We geven de investeerders in zonne-en windenergie voldoende tijd voor een sluitende businesscase.
In 2030 zonnepanelen op 30% van daken van grote gebouwen
Gezien het enorme potentieel van Zon op Dak willen wij aansluitend op recente positieve ontwikkeling dat Utrecht zijn doelstelling voor Zon op Dak in 2030 verhoogt van 25% naar tenminste 30% van daken op grote gebouwen.
Minimaal 50% van de duurzame energiebronnen in lokale handen van energiecoöperaties
In Utrecht komt minimaal 50% van de duurzame energiebronnen in lokale handen van energiecoöperaties of de gemeente zelf en vloeit minimaal 50% van de winst van deze duurzame energiebronnen terug naar de lokale gemeenschap.
Lokale energiecoöperaties krijgen voorrang bij de vergunningverlening
3.4 De gemeente geeft het goede voorbeeld
Natuurlijk moet de gemeente het goede voorbeeld geven. Dat kan op verschillende manieren.
Onze keuzes:
Zonnepanelen op alle geschikte daken van gemeentelijke gebouwen
In 2026 liggen op alle geschikte daken van onze gemeentelijke gebouwen zonnepanelen. We zoeken andere duurzame oplossingen voor gebouwen die vanwege bijvoorbeeld de monumentale status of draaglast geen zonnepanelen kunnen krijgen.
De gemeente koopt 100% duurzame stroom in
De gemeente koopt 100% duurzame stroom in. Deze duurzame stroom moet voldoen aan de strengste voorwaarden. Ook onze leveranciers en subsidie-ontvangende organisaties zetten we hiertoe aan.
Klimaattoets voor alle grote en kleine projecten
Zolang Utrecht gas inkoopt, is dat zo duurzaam mogelijk geproduceerd
Zolang Utrecht gas inkoopt, is dat zo duurzaam mogelijk geproduceerd. De CO2-uitstoot die hiermee gepaard gaat compenseren we met Nederlandse duurzame energiecertificaten die, net als bij duurzame stroom, aan de strengste voorwaarden voldoen. We streven ernaar dat gemeente uiterlijk in 2030 geen aardgas meer gebruikt.
Duurzaamheid veranderd in het inkoopbeleid
3.5 Gezonde lucht en meer groen
De luchtkwaliteit in Utrecht is nog steeds onder de maat. Utrechters hebben recht op gezonde lucht. Daarom zijn meer en steviger maatregelen noodzakelijk. Tijdens de coronacrisis zijn veel Utrechters hun directe leefomgeving beter gaan ontdekken en meer gaan waarderen. Onze groene gebieden in en rondom de stad moeten we koesteren en uitbreiden. Voor luchtkwaliteit: zie ook het hoofdstuk over verkeer.
Onze keuzes:
Minder fijnstof
Beperken van houtstook
Houtstook in open haarden en pellet kachels geeft Utrechters een slechte luchtkwaliteit. Die zorgt voor veel overlast en gezondheidsschade door fijnstof. We stellen en handhaven regels voor bestaande houtstook. Nieuwe woningen krijgen geen rookkanalen voor houtstook en we belonen burgers financieel als ze hun rookkanalen voor houtstook onklaar maken (afdichten).
Afspraken met bedrijven met veel uitstoot
We maken afspraken met bedrijven met veel uitstoot, bijvoorbeeld op Lage Weide, gericht op het verminderen van hun emissies en het beperken van de overlast voor omwonenden.
Financiële impuls voor de groene recreatie- en natuurgebieden rondom de stad
We zorgen voor een financiële impuls in de groene recreatie- en natuurgebieden rondom de stad, zoals het Noorderpark/Gagelpolder, Parkbos De Haar, de Voorveldse polder en de landgoederen Amelisweerd en Rhijnauwen. We blijven investeren in onze parken, dierenweiden, kinderboerderijen en volkstuinen.
Versterken van de biodiversiteit
Natuurinclusief bouwen wordt de norm
3.6 De gevolgen van klimaatverandering
Door klimaatverandering zullen we in onze gemeente vaker te maken krijgen met hittegolven en hevige regenbuien. Om hier beter op voorbereid te zijn en de overlast te verminderen moeten we Utrecht klimaatadaptiever maken.
Onze keuzes:
Waterproof030
We gaan door met Waterproof030, het programma van gemeente Utrecht om de stad bestendig te maken tegen regenval en hitte. Door het vergroenen van de stad bestrijden we hittestress.
Vergroenen van wijken
We vergroenen onze wijken, investeren in de aanleg van plantsoenen en bomen en maken meer ruimte voor het groen, onder andere door het verlagen van de parkeernormen. Samen met de scholen zorgen we voor groenere schoolpleinen. Deze nodigen ook uit tot meer bewegen en spelen.
Stimuleren van een groene tuin
We stimuleren Utrechters om hun tuin, dakterras of dak te vergroenen en de tegels de tuin uit te doen. De minimumgrootte van het dak voor subsidie aan groene daken vervalt. Bij alle bouwprojecten worden eisen gesteld aan groene daken en groen in de (gemeenschappelijke) tuinen).
Utrecht regenbestendig
We maken onze gemeente regenbestendig. In samenwerking met het waterschap verbeteren we de plekken waar na een hevige regenbui veel overlast ontstaat. In samenwerking met het waterschap en betrokken inwoners pakken we ook knelpunten in de waterkwaliteit aan.
Stimuleren van het plaatsen van een regenton
3.7 Afval en de circulaire economie
We streven naar het verminderen van onze hoeveelheid afval en het meer en beter hergebruiken van ons afval.
Onze keuzes:
Betere communicatie over het inzamelen van afval
We zorgen voor betere communicatie over het inzamelen van afval. Door verwarring te voorkomen kan iedere Utrechter een optimale bijdrage leveren.
De vervuiler betaalt
We stimuleren dat Utrechters minder afval produceren. We onderzoeken hoe we het principe ‘de vervuiler betaalt’ op een sociale manier kunnen hanteren.
Kwijtscheldingsmogelijkheid afvalstoffenheffing
De kwijtscheldingsmogelijkheid voor de laagste inkomens bij de afvalstoffenheffing blijft bestaan.
Meldingen van afvaldumping sneller oppakken
3.8 Duurzaam omgaan met schoon water
Bij een duurzame stad hoort ook het duurzaam en circulair omgaan met water. Schoon zoet water zal op termijn schaars worden. De gemeente heeft samen met andere overheden zoals het waterschap en de provincie ook een rol in het waterbeheer. We streven naar het verminderen van ons waterverbruik en dragen bij aan een duurzame inzet van water.