Het mooie aan lokale politiek is dat het zo dichtbij en vaak zo concreet is dat je het letterlijk tegenkomt. Dagelijks zie je de bouwprojecten waar het in deze zaal over gaat en kom je de bewoners tegen die je eerder hebt gesproken over besluiten die hier worden genomen. Dat is iets moois: het laat ons zien waar politiek om draait maar het kan ons ook met de neus op de feiten drukken. En dat is voor mij deze maanden het geval.
Als wij naar het stadhuis komen ’s ochtends vroeg, dan slapen enkele stadsgenoten buiten de op bankjes nog. Sinds ik hier op het stadhuis kom, heb ik nog nooit meegemaakt dat er elke dag zoveel mensen buiten slapen. Met grote regelmaat liggen er vijf, zes mensen hier voor de deur. Iets verderop, aan het begin van de Voorstraat, zie je dagelijks bijna tien mensen die daar de nacht hebben doorgebracht. Dakloos, verslaafd en dus ook kwetsbaar.
De enorme woningnood zorgt ervoor dat de groep die geen dak boven het hoofd heeft sterk groeit. Maar het gaat inmiddels nog veel verder. Het hele sociaal domein loopt vast. Mensen kunnen niet uitstromen omdat er geen huis is en houden daarmee een plek met zorg bezet die een ander juist zo hard nodig heeft. Het gevolg is dat de meest kwetsbare groep in onze stad geen dak boven het hoofd heeft én geen zorg krijgt.
Dat is precies waarom dit als twee van de drie grote crises/prioriteiten in ons coalitieakkoord is benoemd. De bestaanszekerheid van een steeds grotere groep staat onder druk. Dat is een ongelijkheid die niet past bij onze stad en dat vraagt solidariteit. Dus een overheid die gaat staan voor de inwoners die dit het meest nodig hebben.
En dat is niet makkelijk in een Voorjaarsnota waar het financieel tegen zit. Door de extreme inflatie, de hoge bouwkosten, de stijgende rente. Maar ook door de Rijksoverheid, die ondanks dat de kosten bij Jeugd en WMO alleen maar stijgen, de gemeentes flink financieel kort. De hervormingsagenda Jeugd/WMO die hieronder ligt is een grote mate van wensdenken. Dit gaat niet uitkomen en de gevolgen ervan komen bij de mensen terecht die deze klappen niet kunnen vangen.
Dat mogen we niet accepteren. Het is positief dat het college een financieel risico durft te nemen om de financiële klap, met desastreuze gevolgen in het sociaal domein, te beperken. En het zorgt er tegelijkertijd ook voor dat veel ambities uit het coalitieakkoord om de drie grote crises te bestrijden grotendeels overeind te blijven. Dat gaat over woningnood, over gelijke kansen en natuurlijk ook over het klimaat. Dat is belangrijk, zeker in deze tijd waar steeds meer mensen in onzekerheid verkeren.
Tegelijkertijd hebben wij als fractie ook een grote zorg. Er wordt nu voorgesteld om de – veelal door het Rijk gecreëerde – problemen bij Jeugd/WMO geheel in het sociaal domein op te lossen. Dat is wat ons betreft onverantwoord. Sterker nog: het is grotendeels onduidelijk waar we dan ja tegen zouden zeggen. Het college noemt “pijnlijke keuzes maken” maar niet wat dit dan precies zou zijn. En als je het dan zou hebben over de daklozenopvang, over leerlingenvervoer, over schuldhulpverlening, dan zijn dat allemaal zaken die Utrecht een sociale stad maken. Wat ons betreft moeten we dat kosten wat het kost ontzien en moeten we vooral tegenwicht bieden aan het Rijk.
Het is van groot belang om met elkaar in debat te gaan over deze keuzes. Juist omdat de gevolgen zo groot zijn en we solidair moeten zijn in onze stad. Dat zijn we met de mensen waar ik mijn verhaal mee begon maar geldt natuurlijk veel breder. Dit moeten we doen in de keuzes die we maken maar ook zeker in het verhaal dat we vertellen. Duidelijk maken wat we doen en voor wie we het doen.
