Armoede effectief bestrijden is een teken van beschaving

Het armoedebeleid van de gemeente Utrecht is vorig jaar aanzienlijk verslechterd, schrijft raadslid Ruben Post. Het college laat kwetsbare mensen in de kou staan. 

Armoede is een ingrijpend en veelomvattend probleem. Het is een directe inbreuk op de bestaanszekerheid en een daarnaast een bedreiging voor zelfrespect en -vertrouwen, ontwikkeling en participatie. In de transformatieagenda armoede en schulden wordt terecht een aantal vingers op zere plekken gelegd.

Het probleem van armoede en schulden stijgt verontrustend en het beleid schiet tekort. Het is tegenwoordig erg in zwang om de verantwoordelijkheid bij mensen zelf neer te leggen. De Nationale Ombudsman noemt dit terecht een ‘illusie van zelfredzaamheid’ als dit niet wordt omkleed door voldoende waarborgen door de overheid.

In het armoedebeleid van de gemeente Utrecht zijn vorig jaar aanzienlijke verslechteringen opgetreden. Het Utrechtse college van D66, GroenLinks, VVD en SP heeft de financiële regelingen die zijn bedoeld voor mensen die langjarig op een laag inkomen zitten, afgeschaft. Dit betreft de individuele inkomenstoeslag, de energiekostenregeling voor ouderen en het woonlastenfonds. Die laatste regeling was bedoeld voor mensen die ondanks huurtoeslag te veel huur betalen in relatie tot hun inkomen en daardoor in financiële problemen dreigen te komen. Deze maatregelen betekenen voor duizenden arme Utrechters een inkomensachteruitgang voor vele tientjes per maand, oplopend naar € 125 per maand voor mensen met een maximale toelage.

Ook deze keuze werd gemaakt met een beroep op ‘eigen verantwoordelijkheid’. Maar hoe ‘zelfredzaam’ kun je zijn als het laatste beetje bestaanszekerheid onder je voeten wordt weggeslagen? En je krijgt te horen dat je dan maar moet verhuizen naar een betaalbare woning. Waar dan? Tot overmaat van ramp stelde het college voor de (beperkte) subsidie voor oh zo noodzakelijke particuliere initiatieven als de voedselbank en Stichting Leergeld te beëindigen. Gelukkig heeft de gemeenteraad voor dit laatste een stokje kunnen steken.

Utrecht biedt wel een alternatief: het ‘life event budget’. Bij levensgebeurtenissen, zoals ontslag of het overlijden van een partner, kan een eenmalige uitkering worden verstrekt. Inderdaad kunnen levensgebeurtenissen naast emotionele ook financiële gevolgen hebben. Maar een potje voor incidentele gevolgen kan nooit een alternatief vormen voor structurele ondersteuning van mensen. Feitelijk miskent het college het structurele karakter dat armoede –helaas!- voor veel mensen heeft.

Hoe moet het dan wel? De transformatieagenda van Movisie, en andere recente initiatieven zoals van de Sociale Alliantie, bieden hiervoor goede aanknopingspunten. Bied mensen een solide basis, zodat zij ook zelf de regie kúnnen nemen. Geef ruimte aan laagdrempelige buurtteams. Verzeker de toegang tot schulphulp én de nazorg daarbij. Ga uit van vertrouwen in de sociale zekerheid. Bied perspectief op (vrijwilligers)werk en participatie. Betrek ervaringsdeskundigen actief bij het armoedebeleid; ervaringen hiermee in Vlaanderen zijn succesvol. Maak armoede zichtbaar, stimuleer arme mensen zich te verenigingen en te emanciperen. In Utrecht bestaat de Armoedecoalitie die op dit punt flinke stappen zet.

Intussen heeft het college de allerscherpste kantjes van zijn aanvankelijke voorstel afgehaald. Ook omdat de (zeer lezenswaardige) Minimaeffectrapportage van het Nibud haarscherp laat zien dat vele Utrechters niet rond kunnen komen. Maar het laatste collegevoorstel behelst nog steeds geen sociaal armoedebeleid.

Ik vind het mijn dure plicht als politicus hiervoor wel te vechten. Een menswaardig armoedebeleid is immers een teken van beschaving!

Neem voor vragen contact met me op via 06-38604652 of [email protected]

Volg me op twitter: @PostRuben