Slotdebat Voorjaarsnota 2016

Gesproken woord geldt.

Het gaat goed met de stad en tegelijkertijd hebben mensen twijfels, zorgen en angsten. Het CBS becijferde dat er nog nooit zoveel banen waren als op dit moment. Echter een paar weken eerder becijferde datzelfde CBS dat er nog nooit zoveel kinderen in armoede opgroeien als op dit moment. Hetzelfde met huisvesting. Nog nooit is de stad zo groot geweest en zijn de aantallen huizen gegroeid. Onze gemeentekas wordt ermee gespekt, zo blijkt uit de voorjaarsnota. En tegelijkertijd groeit ook de wachtlijst met urgente woningzoekenden. In de zorg idem dito: nog nooit bleven er zoveel miljoenen op de plank in het stadskantoor liggen, terwijl er afgelopen jaar een twijfelachtig record is gebroken met het aantal bezwaarschriften van mensen die tekort komen aan de huishoudelijke hulp.

Voorzitter, al die problemen worden niet per se veroorzaakt door de overheid. Als politiek staan we wel aan de lat om ze het hoofd te bieden. Wat we vorige week in Groot Brittannië zagen is dat veel mensen die tegenstellingen niet meer snappen. En de Europese Unie als zondebok gebruikten om hun ongenoegen en angst te uiten. De tweedeling, polarisatie en racisme die dat oplevert nu in Londen, daar zijn we niet jaloers op. Voor Utrecht wenst de Partij van de Arbeid dat we de problemen durven te benoemen en er samen werkende oplossingen voor vinden. Dan hebben we geen zondebokken nodig.

Want, afgelopen weken bij al die debatten – of wedstrijdjes je inbreng opratelen – hebben we wat losgemaakt. Het grootste voorbeeld daarvan is etnisch profileren. Ik ben geschrokken van hoe diep geworteld dit zit. Van het hoge aantal jongeren dat hiervan last heeft en dat aan ons hebben laten weten. We zien de politie als bondgenoot, zij zijn er voor iedereen. En samen moeten we optrekken om ervoor te zorgen dat iedereen in de stad ook het idee heeft dat de politie er voor hen is. Daar doet de politieleiding al ontzettend veel aan. Wat we met GroenLinks en D66 nog willen benoemen is dat we in de stad het gesprek er met elkaar over aan willen gaan. We bekijken de Engelse voorbeelden om het aan te pakken van dichtbij. En voor wie het interessant vindt organiseren we komende week een gesprek met de Engelse politieman die stopformulieren daar succesvol heeft gemaakt.

Met een motie krijgen we racisme de stad niet uit, we zouden nog steeds graag zien dat de gemeente meer doet en diversiteitsbeleid maakt, om het veelkoppige monster in bedwang te houden.

Nog een voorbeeld waar de spanningen oplopen is in Sterrenwijk. De bekladdingen van het huis van een Utrechtse dame met Marokkaanse roots zorgen ervoor dat haar huis geen thuis meer is. Behalve dat we de racistische leuzen veroordelen zien we ook de schreeuw om hulp. Daarom graag de toezegging dat het college met de mensen uit het wijk in gesprek gaat.

Andere reacties op de algemene beschouwingen wil ik ook graag delen. Een raadslid zei tegen me: “het lijkt wel of ik in een andere stad woon dan jij.” Dat was precies mijn punt: we leven in deze stad langs elkaar heen. Zeker als het gaat om verschillende groepen en de verschillen in wijken. Ik kan me inderdaad voorstellen dat menig hoog opgeleide Utrechter, mét een baan, mét huis en mét goede gezondheid geen idee heeft van wat er gebeurt als je niet over die drie zaken beschikt. Als je een goede gezondheid hebt, dan heb je vele wensen, als je geen goede gezondheid hebt, dan heb je er maar één.

PLAN VAN AANPAK KWETSBARE UTRECHTERS
Een grote groep mensen raakt in de knel en daarom presenteren we vandaag een plan van aanpak voor kwetsbare Utrechters. Mensen met psychische problemen moeten als gevolg van lange wachtlijsten eindeloos op hulp wachten. Jongeren met problemen raken dakloos. Utrechters met een laag inkomen raken in ernstige geldproblemen. De rechten van kinderen staan onder druk: wachtlijsten in de zorg voor jeugd, de drempel tussen 18+ en 18- is nog te groot en uitgeprocedeerde asielzoekers, soms hele gezinnen, komen op straat te staan.

Het zijn signalen die ons van alle kanten bereiken. Het Leger des Heils, STIL, de Tussenvoorziening en andere organisaties bevestigen dat de problemen enorm zijn. Het college ontkent, bagatelliseert of ziet de ernst er niet van in.

De problemen worden veroorzaakt door verkeerde keuzes in de zorg, door een tekort aan betaalbare woonruimte en een armoedebeleid dat structurele bestrijding verruilt voor incidentele aanpak. Samengevat: slecht sociaal beleid. Dit plan bestaat uit een zevental voorstellen die ik kort zal toelichten.

Er is een wachtlijst met wel 200 mensen voor beschermd wonen. Cliënten die toe zijn aan een volgende stap, kunnen niet doorstromen omdat betaalbare woonruimte niet te vinden is. Zo blijven de beperkte plekken bezet, waardoor nieuwe gevallen niet terecht kunnen èn mensen vaker op straat belanden. Hoe lang is het college hier nou al mee bezig? We kunnen ons geen verdere vertraging meer veroorloven. Mijn fractie heeft hier al meerdere keren om gevraagd maar uitvoering en beweging blijven uit. Het gaat om mensen die dringend zorg en een dak boven hun hoofd nodig hebben, in papier kan je niet wonen. Er is vaart nodig. En wel nu.

Zo ook voor verwarde mensen, vaak hebben zij psychische problemen. We willen graag weten of de wethouder wil onderzoeken of de GGZ wijkgericht kan werken. (MOTIE)

Het VN-Kinderrechtencomité vroeg eerder deze maand aandacht voor de verslechtering van de rechten van kinderen in Nederland. Het kinderrechtenorgaan maakt zich onder meer zorgen over de gevolgen van de decentralisatie van de jeugdzorg en armoedebeleid. Het college liet in het recente verleden weten Utrecht te willen profileren als kinderrechtenstad. Laten we de daad vandaag bij het woord voegen. Stel daarom een Utrechtse Kinderombudsman aan die de belangen van het Utrechtse kind behartigt. Voor vragen en klachten over onderwijs, jeugdhulp, armoede, enzovoorts, kunnen kinderen en hun ouders terecht bij deze ombudsman.

Op 3 plekken in Utrecht zijn er zogeheten pleisterplaatsen. Het zijn plekken waar buurtbewoners voor en met elkaar actief zijn. Bezoekers helpen elkaar met problemen en met ondersteuning van sociaal makelaars worden oplossingen gerealiseerd. De mensen die de pleisterplaatsen bezoeken zijn onder andere chronisch zieken, mensen met psychische aandoeningen, autisme en ouderen. Ze vervullen een belangrijke buurtfunctie. Het college besluit in de VJN op pleisterplaatsen 25% te bezuinigen. Met als gevolg dat deze plekken op de tocht staan. Als we in Overvecht juist geld uíttrekken voor deze voorzieningen, waarom dan elders in de stad erop korten? Draai daarom de bezuiniging van 25.000 euro op pleisterplaatsen terug

Uit een audit over hulp bij schulden blijkt dat er nog veel te verbeteren valt in onze stad. Zowel bij de preventie, toegang, de hulpverlening zelf als bij de (veelal ontbrekende) nazorg. De PvdA ziet graag een actievere aanpak door dit college. Onder meer bij jongeren met schulden. Daarom steunen we het amendement van GroenLinks voor een fonds, gebaseerd op een voorstel van PvdA-wethouders in Leiden en Den Haag. De buurtteams zijn als het gaat om schulden cruciaal. Gek genoeg moeten de extra medewerkers voor de Buurtteams Sociaal op 1 januari 2017 alweer verdwijnen. Onbegrijpelijk. Daarom een amendement om dit te repareren, waarmee onder andere de pilot vroegsignalering bij schulden naar de hele stad kan worden uitgebreid.

Voorzitter, wij zijn er niet trots op dat onze stad voedselbanken nodig heeft. Het goede werk dat zij verrichten met al die vrijwilligers verdient echter een plek in de stad. Het amendement van ChristenUnie voor ondersteuning huisvesting voedselbanken steunen we dan ook. Daarnaast een compliment voor de wethouder dat hij het initiatief heeft omarmd van de ideeënmarkt over de sociale supermarkt, om verspilling en armoede tegelijkertijd tegen te gaan.

WERK en ARMOEDEBESTRIJDING
Voorzitter, afgelopen maand bezocht ik een Iftarmaaltijd en ontmoette een Syrische vluchteling die twee jaar in De Meern woont. Hij sprak prima Nederlands en was bezig met een ICT-opleiding. Het had echter meer dan een jaar geduurd voordat hij doorhad waar hij terecht kon. Laten we voorkomen dat die kostbare tijd ook weglekt bij alle vluchtelingen die afgelopen jaar onze stad zijn binnengekomen. De PvdA wil dat meer nieuwkomers en/of statushouders deel kunnen nemen aan zogenaamde ‘geïntegreerde trajecten’ van ROC Midden Nederland. Dit zijn MBO-opleidingen met een plus voor taal. Het succes is erg groot: 85% stroomt uit de bijstand naar werk. De investering verdienen we dus meer dan terug.

Daarnaast laat onderzoek zien dat een actieve aanpak van werkgelegenheid voor statushouders nodig is. Slechts 10% komt vanzelf aan werk. Daarom een motie voor een centraal aanspreekpunt bij de gemeente voor statushouders en werkgevers.

Werk in de stad is ook van belang bij de bibliotheek. We vinden het principieel onjuist dat werkgelegenheid verloren gaat. Daarom een amendement om de werkgelegenheid bij de bibliotheek te behouden.

Als je een vak leert op het MBO wil je ook graag de praktijk goed leren kennen. Gebrek aan stages levert MBO-ers nu studievertraging en schooluitval op. Samen met CDA en GroenLinks willen we dat de gemeente haar rol hierop pakt. Graag een toezegging. CDA heeft een motie achter de hand.

Het Lokaal Economisch Fonds moet ook meer banen opleveren voor Utrechters met een afstand tot de arbeidsmarkt. Wij zien dat de inspanningen voor deze doelgroep achterblijft daarom dienen wij samen met de ChristenUnie een motie in met de opdracht om minimaal 25% van de beoogde banen vanuit het Lokaal Economisch Fonds geschikt te laten zijn voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

ZORG
De Utrechtse soap rond huishoudelijke hulp duurt maar voort. Met telkens weer de koppigheid van het college als cliffhanger. De uitspraak van de rechter over huishoudelijke hulp is duidelijk en het is daarom voor mijn fractie een raadsel hoe het college, en zeker ook collegepartij GroenLinks, het voor elkaar krijgt om de uitspraak anders te interpreteren. Voor alle duidelijkheid heeft u over de uitspraak een brief van de staatssecretaris ontvangen. Ik zal er een passage uit voorlezen:

“[Dit houdt] ook in dat u zult bezien hoe u tegemoet kunt komen aan inwoners die een afwijzing op hun aanvraag hebben ontvangen voor ondersteuning op basis van bestaand beleid dat strijdig is met de uitspraken van de Centrale Raad van Beroep, ook al hebben zij daartegen geen bezwaar gemaakt of beroep ingesteld.”

Dit is een wezenlijk andere uitleg dan de interpretatie die het college meerdere keren heeft gegeven. We steunen daarom een motie van de SP en hopen vurig dat deze een meerderheid krijgt.

Het kan niet zo zijn dat we miljoenen aan zorggeld overhouden en tegelijkertijd weten dat mensen niet de juiste rolstoel of scootmobiel hebben. We hoorden laatst zelfs het verhaal van een dame die een scootmobiel kreeg met een actieradius van 12 km en daarmee net niet haar werk van 15 km verderop kon bereiken. Als je bij het Wmo-loket een klacht indient, wordt je ook nog weggewimpeld. Ik ben blij dat ook andere partijen dit punt hebben benoemd. Fijn dat D66 na 6 maanden ons voorstel in een nieuw jasje heeft gestoken. De motie van D66 steunen we dan ook.

Onze ambitie is dat de stad toegankelijk is zodat ieder mens kan meedoen. Nederland heeft het VN-verdrag voor rechten van personen met een handicap onderschreven. Daar hoort bij dat het OV toegankelijk is. De gemeente zorgt voor de bushaltes. De ambitie moet zijn dat 100% van de haltes toegankelijk is. Daarom een AMENDEMENT om dat financieel te regelen.

WONEN en WIJKEN
Veel ouderen wonen nog een in groot huis. Ook voor de particuliere sector zouden we graag zien dat zij advies krijgen bij verhuizingen. Ook dit idee komt uit de wijkraad op de ideeënmarkt.

Afgelopen weekend werd duidelijk dat de corporaties in de stad initiatief nemen om 2500 extra huizen te bouwen. Míts gemeenten grond beschikbaar stellen. De Partij van de Arbeid heeft al eerder aangedrongen op het bouwen meer huizen, met name betaalbare huizen. Omdat we zien dat de behoefte daaraan onverminderd groot is, dus fijn dat de wethouder wél positief reageert op het plan van de corporaties. Zoals ik in het debat al eerder zei: we vinden het ook prima als het college onze plannen drie maanden later overneemt… Net als met de plannen voor Overvecht. Dat nu juist in de meest ongezonde wijk van de stad zorggeld gaat naar veiligheid, werk, opvoeden en ja ook gezondheid. We vinden het een beetje cru en hadden zelf een andere keuze gemaakt. We zouden graag zien dat hierna ook andere wijken aan de beurt komen.

Zo willen we in Leidsche Rijn dat er wat leukers te doen is voor gezinnen of pubers dan naar de Albert Heijn gaan. Dan denk ik niet meteen aan de gevraagde politiepost van Stadsbelang. Liever ziet de PvdA dat de culturele voorzieningen op peil worden gebracht.

Voorzitter, ik begon met te zeggen dat de tegenstellingen in de stad groot zijn en dat de Partij van de Arbeid deze graag kleiner ziet. Die tegenstellingen zitten ook in waar we ons geld aan uitgeven. Wat ons betreft is dat op een aantal punten uit balans. Bijvoorbeeld bij TivoliVredenburg. We komen nog te spreken over de cultuurnota. De kleine instellingen in de buurt dreigen nu te veel te gaan leiden onder de grote. Daarom lijkt het ons goed na afloop van de komende cultuurperiode de verhouding tussen groot en klein opnieuw af te wegen. En niet onverkort het advies van de commissie Gehrels over TivoliVredenburg overnemen. We steunen de motie van de SP hierover.

Utrecht is een stad waar je kunt genieten van de mooie dingen in het leven. De PvdA wil een Utrecht waar een goed leven niet het geluk van enkelen is, maar een recht voor allen. Een stad waar we altijd opkomen voor elkaar en waar we iedereen de kans geven om het beste uit zichzelf te halen.