Terugblik slotdebat Programmabegroting 2023

Donderdag 10 november, werd de Programmabegroting 2023 in de gemeenteraad behandeld. Hier worden de (financiële) plannen van de coalitie voor de komende jaren vastgesteld en hebben de verschillende partijen de mogelijkheid om via moties en amendementen het beleid bij te sturen. Fractievoorzitter Rick van der Zweth richtte zich met zijn bijdrage in het slotdebat op de zorgen en problemen die leven in de stad. “Bij de grote crises van deze tijd, bestaanszekerheid, woningnood, klimaat/energie, moeten we ervoor zorgen dat de overheid er staat voor iedereen die in de knel komt. Dan maakt het niet uit waar je bent geboren en of je al lang in deze stad woont of niet. De overheid moet er voor al die Utrechters zijn. Het gaat om verbondenheid en solidariteit”. 

Grote zorgen 

Rick: “Een paar weken geleden was ik bij een bijeenkomst van een huurdersorganisatie in Rivierenwijk. Daar hoor je de zorgen van onze inwoners over de grote problemen van deze tijd. De huur is te hoog en huurverhogingen komen daar nog bij; de energierekening kan ik niet meer betalen. Hoe kom ik dan rond aan het einde van de maand? Mijn huis wil ik verduurzamen maar het schiet niet op, zelfs klein onderhoud schiet erbij in. Zijn er nog betaalbare woningen voor hun eigen kinderen die ook in Utrecht willen wonen?  

Natuurlijk komt dan de vraag naar voren over het versneld huisvesten van statushouders. Deze groep huurders, die met zo veel eigen zorgen kampen en met recht soms woedend zijn over de situatie van hun huizen, bijvoorbeeld door schimmel, of over hun financiële positie, snapt heel goed dat statushouders net zo goed een woning moeten krijgen. Utrechters zijn solidair en kijken om naar elkaar, maar hebben zelf ook grote zorgen. 

Essentiële rol van de politiek 

Rick: “De rol van de politiek is hier essentieel. De zorgen en problemen zijn groot. Welke boodschap willen wij dan uitdragen? Zorgen we dan voor een verhaal van ons allemaal samen of verdelen we mensen? Voor de PvdA gaat het om een verhaal van verbinding en solidariteit. Dat betekent dat we bij de grote crises van deze tijd ervoor zorgen dat de overheid er staat voor iedereen die in de knel komt.  

In deze ingewikkelde tijd vraagt dat lef, dat we het anders dan anders proberen te doen. Het huisvesten van statushouders was daar een voorbeeld van. Het is namelijk nodig om als overheid actief tegen te sturen om de grote crises het hoofd te bieden.  

Programmabegroting 

Tegensturen, dat gebeurt ook in deze programmabegroting. Miljoenen gaan naar het verstevigen van de bestaanszekerheid van de meest kwetsbare Utrechters, het bestrijden van de woningnood en investeren in het tegengaan van klimaatverandering. We varen financieel scherp aan de wind zodat we kunnen investeren in onze stad, we vragen de sterkste schouders de zwaarste lasten te dragen en gebruiken het principe ‘ongelijk investeren voor gelijke kansen’. Juist zodat we kunnen omkijken naar iedereen voor wie dat nodig is. 

Rick: “Natuurlijk hebben wij als PvdA ook nog suggesties hoe het beter kan. Zeker wat betreft het omkijken naar de mensen voor wie dat hard nodig is en daarmee de uitwerking van het principe ongelijk investeren voor gelijke kansen. 

Winteropvang 

In Utrecht slapen nog altijd tientallen mensen op straat, ook in de winter, en deze groep neemt toe. Wij maken ons dan ook grote zorgen voor het ontbreken van een (permanente) winteropvang en vragen de wethouder om samen met de G4 op te trekken om dit structureel geregeld te krijgen. Ook vragen wij haar, in afwachting hiervan, alles op alles te zetten dit komende winter voor elkaar te krijgen. De beantwoording van de wethouder wijst erop dat de opvang voor deze winter geregeld lijkt. Raadslid Ilse Raaijmakers is hier voorlopig tevreden mee, maar houdt de vinger goed aan de pols! 

Jeugd Educatie Fonds

Het Jeugd Educatie Fonds (JEF) doet waardevol werk voor gelijke kansen op scholen waar relatief veel kinderen zitten die opgroeien in gezinnen in armoede. Dit doen zij door hun leefwereld te vergroten, met uitjes, het in aanraking komen met cultuur, hen te laten sporten of hen nieuwe talenten te laten ontdekken. Met de huidige financiering moet het JEF stoppen op vijf scholen. De genoemde hulp van Leergeld in de commissie is individueel en vult dit gat niet op. Wij vragen een toezegging van de wethouder alles op alles te zetten dit gat niet te laten vallen. Ook hier bleek uit de beantwoording van de wethouder dat er een oplossing is en dat alle 22 Utrechtse scholen dit jaar geholpen kunnen worden.

Betaalbaar wonen in leefbare wijken  

Onze zorgen over het onderhoudsniveau van huurwoningen als er sloop- of renovatieplannen zijn, blijven bestaan. Extreme schimmelproblematiek met gevolgen voor de gezondheid is onacceptabel. De voorbeelden zijn er te veel: Hanoidreef, Queridostraat, Herderplein, Graadt van Roggeweg. In de commissie heeft de wethouder toegezegd hier eisen over op te nemen in de prestatieafspraken en bij het kader sloop/nieuwbouw. Het gaat echter om situaties met potentiële sloop. Wij verwachten hier een uitgebreide toelichting hoe dit voortaan wordt voorkomen en wat de situatie van de genoemde voorbeelden is. Beter onderhoud van woningen is na het debat toegezegd! 

Straatnamen 

Dan straatnamen. De wethouder had eerder toegezegd met de stad in gesprek te gaan over de vraag of straten nog wel de naam kunnen dragen van o.a. moordenaars en mensen met genocide op hun geweten. Dat blijkt niet te zijn gedaan en dat valt ons tegen. Het is ouderwets en uitsluitend. Wij dienen daarom een motie in om alsnog hier stappen in te gaan zetten. Het college zegde toe in gesprek te gaan met als doel een diverser straatbeeld en mogelijk straatnamen die gaan verdwijnen. 

Financiën 

Afsluitend maakt Rick een punt over de financiën. “In deze begroting varen we scherp aan de wind: we accepteren de vele onzekerheden en bezuinigingen van het Rijk niet zomaar en tonen de consequenties van hun notoir onbetrouwbare begrotingsbeleid richting gemeentes. Dit is mogelijk met een weerstandsvermogen weer stevig op 1. We zien echter de het college zich arm rekent in 2026 en daarna wat betreft het accres. Dit valt in de begroting qua inkomsten geheel terug, wat niet realistisch is. De gemeente is hier te prudent, zeker voor iets dat zich pas over vier jaar op z’n vroegst voordat, waardoor er dan weer ongewild geld op de plank blijft liggen. Wij dienen daarom een motie in waarmee we onszelf niet arm rekenen en budget vrijspelen om te investeren in het tegengaan van de grote crises van deze tijd. Dat is hard nodig, wij roepen het college komende maanden dan altijd er te staan als er grote steun nodig is. De Utrechters, zeker die het meest kwetsbaar zijn, staan voor ons voorop. Deze motie is aangenomen.