Utrechtse raad debatteert over Programmabegroting

Vandaag bespreekt de Utrechtse gemeenteraad de Programmabegroting voor 2022. De PvdA maakt andere keuzes dan het college en presenteert daarom een eigen begroting (tegenbegroting) waarin onze keuzes worden toegelicht. Daarnaast dienen wij een aantal moties in die moeten bijdragen aan een eerlijker, socialer en duurzamer Utrecht. 

Terugblik 

Fractievoorzitter Rick van der Zweth: “Een jaar geleden vertelde ik hier over het overlijden van mijn opa. Midden in de lockdown. Over hoe hij corona had gekregen in het verzorgingstehuis, hoe het was om volledig ingepakt ter bescherming hem te moeten bezoeken, hoe afscheid werkt als er bijna niemand bij is. Mijn persoonlijke ervaring en verdriet met het virus dat afgelopen jaar genadeloos om zich heen heeft geslagen. 

Je zou het leed bijna vergeten als je de discussies nu hoort, over de zin en onzin van maatregelen, over de scepsis rondom overheidsoptreden. Een soort ideologische discussie waar het niet meer gaat om de volksgezondheid maar om het afzetten tegen de macht. Met eerst een café en nu weer schaatsbaan uit onze stad in een dubieuze hoofdrol”. 

Stad van uitersten 

De onzekerheid duurt voort en voor sommigen raakt het geduld op. Het is ook moeilijk om solidair te blijven, als corona ons keer op keer op de proef stelt. Het doet pijn maar langzaam lijken we toch weer eenzelfde soort winter in te gaan. Eentje waar niet meer alles kan en mag. Waar mensen die kwetsbaar zijn, vanwege hun leeftijd of gezondheid, zich moeten gaan beperken uit voorzorg. Waar mensen waarvan het inkomen onzeker is, die bijvoorbeeld op nul-uren contracten werken in de horeca of de zorg, zich weer moeten afvragen of ze financieel het einde van de maand wel gaan halen. Zo worden door corona de verschillen, die er zijn in onze stad, weer duidelijk zichtbaar. 

Onze stad is al lange tijd eentje van twee uiterste. Tussen mensen met zeker werk, goede gezondheid en die hun kinderen al kansen kunnen bieden en mensen voor wie dit geheel niet vanzelfsprekend is. Vaak kunnen we de wijken aanwijzen waar de verschillen zitten. De periode waar we in hebben gezeten afgelopen anderhalf jaar, en waar we waarschijnlijk nog wel even in zitten, versterkt deze verschillen. In inkomenszekerheid, in gezondheid en de vaccinatiegraad, in bestaanszekerheid als een lockdown dreigt. Tegelijkertijd staan groepen meer en meer tegenover elkaar, in een tijd van crisis waar je juist naast elkaar moet staan. 

Stilstaan bij leed Corona 

Dat vraagt een overheid die omkijkt naar mensen die kwetsbaar zijn, die bestaanszekerheid garandeert van ieder en zo perspectief biedt in een alsmaar voortdurende crisis. Wat ons betreft is het erkennen van het leed en crisisperiode daar een belangrijk onderdeel van. Wij vroegen eerder al naar een moment of plaats om stil te staan bij corona en al het leed in onze stad. Dat vroegen wij toen aan de waarnemend burgemeester, die hiervoor open stond, op een moment dat corona achter ons leek. Nu weten wij dat dit niet zo is, en dat dit misschien nog wel even duurt, maar een dergelijk moment blijft van belang. Rick: “Kan de burgemeester toezeggen hier werk van te maken en ons op de hoogte te houden, zodat we wel zo’n moment kunnen hebben met elkaar wanneer we de crisis echt achter ons laten? Met erkenning voor het leed en waardering voor de mensen die zoveel voor ons betekenen, zoals in de zorg”. 

Ambitieuze overheid 

Lokaal moeten wij dus ook die overheid zijn die omkijkt naar mensen, bestaanszekerheid garandeert en perspectief biedt. De steunpakketten die eerder opgezet zijn helpen hierbij maar zijn niet structureel en laten niet zien hoe we de groeiende tweedeling komende jaren aanpakken. De begroting die nu voorligt, doet dat ook niet. Het leest als een beleidsluwe begroting van een college die zijn tijd wel uitzit. De verkiezingen komen eraan, we wachten het verder wel af. Niet te verkopen in een tijd zoals deze. Wij willen een ambitieuze overheid, die geen geld op de plank laat liggen, oplossingen bedenkt en daarvoor durft te investeren. 

Tegenbegroting 

Wij presenteren daarom onze tegenbegroting waar wij deze keuzes wel maken: we investeren in armoedebeleid en gaan energiearmoede tegen, we zetten in op werk voor iedereen met basisbanen en extra werkmatchers, er wordt ingegrepen in het onderwijs met extra investeringen om het bereik van de voorschoolse educatie te verhogen en ontstane achterstanden weg te werken en er komt een miljoenen investering in betaalbaar wonen en het verduurzamen daarvan. Dit betalen we o.a. door de toeristenbelasting te verhogen, niet te investeren in stadspromotie of startups en vooral geen miljoenen op de plank te laten liggen van o.a. de BUIG en grondexploitaties.  

Eerlijke Klimaat Agenda 

De energieprijzen schieten door het dak. Dit brengt grote groepen Utrechters financieel in de problemen en zal vooral mensen raken met een slechter geïsoleerd huis, vaak huurders, die het sowieso financieel al niet breed hebben. Wij komen daarom met een Eerlijke Klimaat Agenda bestaande uit drie voorstellen. 

Iedereen moet de energierekening kunnen betalen. Wij steunen de acute hulp hiervoor met de TONK-gelden die op de plank blijven liggen. Wel vragen we ons af of via de Bijzondere Bijstand toegankelijk genoeg is, de ervaring leert tot nu toe anders. In de toekomst moet er een structurele energieregeling voor minima komen. 

Iedereen moet laagdrempelig het huis kunnen verduurzamen. Het bereik energieboxen loopt terug terwijl de nut en noodzaak hoger dan ooit is. Wij willen dat de energieboxen voor alle Utrechters beschikbaar komen en dat er capaciteit wordt georganiseer om dit structureel onder de aandacht te brengen. 

De sociale woonvoorraad moet versneld verduurzaamd worden. Het is goed dat de Rijksgelden hiervoor gebruikt gaan worden. Wij stellen een duurzame WOM voor om dit geld op de goede plek terecht te laten komen. De opgave is wat ons betreft urgent en de Rijksgelden gaat om slechts een beperkt bedrag in Utrecht. Daarom vragen wij een toezegging aan de wethouder om het oprichten een WOM te onderzoeken en een voorstel te doen hoe we als gemeente bij kunnen dragen aan het verduurzamen van sociale huurwoningen. Zo zorgen we ervoor dat deze optie er altijd is als we willen investeren in verduurzaming. 

Iedereen een dak boven het hoofd 

Nooit zou er iemand op straat moeten slapen, maar zeker in de winter als het kouder wordt is dit onwenselijk. Dit gebeurt echter nog steeds in Utrecht bij o.a. arbeidsmigranten. Dit moet stoppen. Daarom vragen wij om een permanente winteropvang voor 2022. 

Ondanks de lange wachtlijsten van maar liefst 11 jaar en het grote tekort aan sociale huurwoningen worden deze nog massaal verkocht. Recent weer in Ondiep met het terechte tumult eromheen. Wij vragen om te stoppen met de verkoop van sociale huur. Wij willen een totale stop, maar dit keer voor specifiek in Noord-West, Zuid-West en Zuid richting de prestatieafspraken 2022. 

Zwemles 

Er zijn wachtlijsten voor de zwemlessen en we zien in de praktijk dat mondige ouders er tussen weten te komen en anderen niet. Dit betekent ongelijke kansen op zwemles, te vaak kinderen uit de kansarmere gezinnen die dan achter het net vissen. Wij stellen voor om werk te maken van een eerlijke en transparant aanmeldsysteem voor zwemles. 

Bevorderen leesvaardigheid

We willen meer inzet op het bevorderen van (voor)lezen en het tegengaan of voorkomen van achterstanden in taalontwikkeling. De situatie met de Utrechtse voorschool baart onze grote zorgen. Gezien de toenemende kansenongelijkheid zit in de snel gedaalde cijfers van kinderen die naar de voorschool gaan misschien wel de grootste pijn van de afgelopen jaren tijdens dit college. We willen dat het college meer inzet op ruimere openingstijden van de wijklocaties van de bieb en het in beeld brengen van laaggeletterdheid, ook onder jongeren.  

Wij vragen daarbij een toezegging van de wethouder om de ontwikkeling van laaggeletterdheid in onze stad mee te nemen in de Staat van het Onderwijs. Een grote groep Utrechters is laaggeletterd en kan daarom niet goed meedoen in de stad. Het is nodig dit goed in beeld te krijgen om hen zo gericht te kunnen ondersteunen.  

Basisbanen 

Als laatst komen we terug op basisbanen. Iedereen die wil werken, moet die kans krijgen. Andere steden lopen op Utrecht voor als het hier om gaat. Er kwam zelfs een groots initiatief uit de stad en toch is het dit college gelukt om na vier jaar geen enkel resultaat te hebben geboekt. Wij stellen voor om alsnog enkele basisbanen te creëren als gemeente, dit de financieren als de G4-propositie succes heeft en anders vanuit een deel van de BUIG-gelden. 

Tot slot 

Rick: ”Met onze moties en met onze tegenbegroting doen wij onze voorstellen voor een overheid die de nodige politieke keuzes maakt, zo perspectief biedt en daar investeringen voor durft te doen. Natuurlijk haalt de tegenbegroting het niet om een paar kleine redenen en wordt het geheel van de hand gewezen. De investeringen in armoederegelingen, het onderwijs, betaalbaar wonen en de Eerlijke Klimaat Agenda zijn echter hard nodig. En het is ook gewoon mogelijk. Ook als dit vandaag niet lukt, laat dan de inzet richting de verkiezingen maar duidelijk zijn. Wij gaan voor een Utrecht weer voor iedereen. Dit is wat er nodig is”!