Effectieve aanpak armoede vereist maatwerk

Het college maakt extra geld vrij voor het bestrijden van armoede. Daar zijn we blij mee, want dat is hard nodig. Na de versoberingen van het armoedebeleid in de afgelopen collegeperiode zijn veel Utrechters financieel in de knel gekomen. 20 procent van de Utrechtse huishoudens kan niet rondkomen. Eén op de acht kinderen groeit op in armoede en 8 tot 14 procent van de huishoudens heeft problematische schulden.

Armoedecoalitie

De PvdA heeft de afgelopen jaren veelvuldig gevraagd om meer aandacht en meer geld voor het bestrijden van armoede. Nu wordt er een eerste stap gezet en dat is mooi.  Het voorgestelde beleid is echter wel heel erg van bovenaf bedacht: iedereen een beetje erbij voor het absoluut noodzakelijke. Wij ondersteunen daarom de oproep van de Armoedecoalitie om te onderzoeken wat er werkelijk nodig is om armoede effectief te bestrijden in Utrecht. Welk bedrag is er nou echt nodig om alle inkomensplaatjes in het groen te krijgen? Wij willen hier dan ook breed naar kijken: naar de huidige regelingen maar ook naar wat er meer nodig is: bijvoorbeeld gratis OV, gratis gemeentelijke dienstverlening zoals gratis ID-passen, tegemoetkoming voor kosten van de dierenarts.

Maatwerk is nodig

Hoe kan het dat de beleidsmaatregel bijzondere bijstand, om medische kosten ook te vergoeden, per 1 oktober is ingegaan zonder dat de gemeenteraad en het Solgu hiervan op de hoogte zijn? Hoe kan het dat er geen aandacht is voor de kwetsbare positie van ZZP-ers?

In de Minima Effect Rapportage 2018 (MER) zien we dat er vaker sprake is van een armoedeval. Er wordt o.a. verwezen naar regelingen vanuit het Rijk. Deze komen echter pas in 2020 terwijl we het nu over 2019 hebben. Meer is dus eerder nodig. Wij denken hierbij aan creatieve oplossingen: bijvoorbeeld een op maat woonlastenfonds of Individuele Inkomens Toeslag voor mensen die huurtoeslag kwijtraken, als tegemoetkoming in de kosten voor wie in de armoedeval terechtkomt.

Een belangrijk aandachtspunt voor de PvdA is dat de MER op basis is van gemiddelde huishoudtypen. Sterker nog: de MER gaat er vanuit dat mensen gebruik maken van álle toeslagen terwijl dit in de praktijk lang niet altijd zo is. Dit is ons inziens niet zozeer een “gemiddelde” als wel een “ideaaltype/prototype” huishouden. Met als gevolg dat mensen in ernstige armoede nu waarschijnlijk onvoldoende vanuit de regelingen krijgen.

Individuele Inkomenstoeslag

Het werken met gemiddelde huishoudtypen vereist dat er voldoende maatwerk wordt toegepast. De PvdA is blij dat dit nu nadrukkelijk is opgenomen bij de U-pas, al lange tijd een wens van ons. Bij de IIT is dit echter nog niet het geval. Waarom niet? Dit blijft wat de PvdA betreft zeer wenselijk.

Dit brengt ons ook bij de MER 2016. Alleenstaanden zijn toen sterk op hun IIT gekort (van €380 naar €250 per jaar) en ook het woonlastenfonds is voor hen vervallen (van €56 per maand naar €0). Deze groep gaat er nu minimaal op vooruit. Er wordt als vervanger naar de pilot huurverlaging gewezen maar die is tijdelijk en lager.

U pas

Van de U-pas zijn we blij dat het budget omhoog gaat . Toch lopen mensen bij de U-pas nog tegen praktische bezwaren aan. Bijvoorbeeld de relatief dure buskaartjes die op het Stadskantoor opgehaald moeten worden. Dit kan slimmer. In de provincie is geopperd om te onderzoeken of bijvoorbeeld reizen buiten de spits via de U-pas voor ouderen gratis kan worden. Als een buskaartje te duur is, ligt sociale uitsluiting op de loer

Individuele studietoeslag

Ook wordt de individuele inkomenstoeslag voor studenten met een beperking verhoogd (naar €200). Dit blijft echter lager dan in veel andere gemeentes en bovendien lijkt het een vrij willekeurig bedrag. De redenatie was ooit 25% van het wettelijk minimumloon wat nu €283 zou zijn, aldus VIDIUS. Waarom dan nu die €200? De wethouder geeft aan dit bedrag mogelijk per 2020 verder te verhogen als er niet te veel gebruikers bij zijn gekomen, oftewel als het huidig budget toereikend is. Dat is echt vanuit een ivoren toren redeneren.

Er moet meer gebeuren

Wij zijn blij met deze eerste stappen en het extra budget. Wel is er meer mogelijk én nodig. Wij zullen daar voorstellen voor blijven doen en de discussie blijven voeren ook richting de nieuwe armoedenota begin 2019.