Utrechtse coalitie twee jaar onderweg: mooie resultaten, maar onzekerheid door Haagse bezuinigingen

De Utrechtse coalitie van GroenLinks, D66, Partij van de Arbeid, ChristenUnie en Student & Starter was op 1 juni precies twee jaar bezig en daarmee halverwege de huidige termijn. De fractievoorzitters van de vijf partijen kijken terug op een periode waarin er successen zijn geboekt voor onder andere meer betaalbare woningen, gelijke kansen en het klimaat. Maar er is ook onzekerheid: doordat de gemeente steeds meer taken van de landelijke overheid moet uitvoeren, maar daar niet genoeg geld voor krijgt, moeten er onvermijdelijk bezuinigingen doorgevoerd worden.

Toen het coalitieakkoord twee jaar geleden werd gepresenteerd, hadden de vijf coalitiepartijen drie prioriteiten: betaalbaar wonen, eerlijke kansen en klimaat. Dit blijft onverminderd de focus van de coalitie. Fractievoorzitter Julia Kleinrensink van GroenLinks: “We zijn er trots op dat Utrecht op veel onderwerpen een stap extra zet ten opzichte van het landelijk beleid, bijvoorbeeld door regels voor bijstand te versoepelen en door extra inzet voor dak- en thuisloze mensen. Ook wat betreft het aanpakken van de klimaatcrisis zijn we echt een landelijke koploper. Maar veel van wat we doen staat onder druk door bezuinigingen van het Rijk.”

Het Rijk heeft besloten om te bezuinigen op het gemeentefonds. Het grootste deel van de inkomsten van gemeentes in Nederland komt uit dit fonds. Dat dwingt bijna alle Nederlandse gemeentes om te bezuinigen en daarmee brengt het Rijk de bestaanszekerheid van veel mensen in gevaar. Hoewel er dus reden tot zorg is, nemen de coalitiepartijen ook de gelegenheid om terug te blikken op wat er de afgelopen twee jaar is bereikt. Maarten Koning (Fractievoorzitter D66): “We investeren in het onderwijs, bijvoorbeeld door het aanbieden van schoolmaaltijden op de meest kwetsbare scholen. Al 2.000 kinderen krijgen elke dag lunch of ontbijt, zodat ze niet met honger in de klas zitten en dus goed kunnen leren. Door samenwerking tussen Utrechtse bedrijven en onderwijsinstellingen wordt er gewerkt aan het verminderen van de tekorten aan vakpersoneel. Dit draagt bij aan een duurzame Utrechtse economie.”

Ook worden er in Utrecht veel nieuwe woningen gebouwd, voornamelijk sociale huurwoningen en woningen in het middensegment. Fractievoorzitter Rick van der Zweth (PvdA): “Utrecht is echt bezig om de stap te maken van een woningmarkt naar volkshuisvesting. We bouwen woningen voor alle Utrechters, met veel ruimte voor sociale huur en betaalbare koopwoningen, en dus niet alleen voor mensen met veel geld.’’

De komende tijd zal in de debatten rondom de Utrechtse voorjaarsnota meer duidelijk worden over de richting van de bezuinigingen. Het structurele tekort van Nederlandse gemeentes is een hardnekkig probleem, dat zal blijven terugkomen. De grootste klappen komen vanuit het Rijk terecht bij kwetsbare mensen. Fractievoorzitter Rik van der Graaf van de ChristenUnie: “We hebben deze periode al veel kunnen doen voor de kwetsbaren onder ons. Denk bijvoorbeeld aan de vele vluchtelingen die we van onderdak hebben voorzien, onder andere uit Oekraïne. Maar we zien dat de gemeente Utrecht steeds meer verantwoordelijkheden van het Rijk krijgt zonder dat daar ook extra geld voor komt. Door de bezuinigingen komen onze taken in de knel. Aan ons de verantwoordelijkheid om er daarbij voor te blijven zorgen dat de meest kwetsbare inwoners niet kopje onder gaan.”

De afgelopen twee jaar is er veel geïnvesteerd in de cultuursector en in jongeren. Ruben Snijder, fractievoorzitter van Student & Starter: “We zijn blij dat er 5.300 nieuwe studentenwoningen bijkomen, dat woningdelen met drie personen nu mogelijk is en dat er meer ruimte komt voor nachtcultuur.” Dat er pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden, is helaas onvermijdelijk. Snijder: “De huidige begrotingstekorten dwingen de gemeente tot scherpe bijsturing. Met grote moeite bezuinigen we ook op sport, evenementen en cultuur. Toch blijven wij ons inzetten voor een levendig Utrecht waar iedereen een plek krijgt en kan deelnemen aan alles wat de stad te bieden heeft.”

De Utrechtse coalitie zal zich de komende twee jaar onverminderd in blijven zetten om de woningnood aan te pakken, de klimaatcrisis te bestrijden en kansenongelijkheid te verminderen.