Goed Werk

Meer, beter en zeker werk voor Utrechters

Werk zorgt voor inkomen, een zinvolle dagbesteding, biedt kansen om te leren en jezelf te ontwikkelen en zorgt voor sociale contacten. Helaas geldt dat niet voor iedereen in onze stad en daar gaan we wat aan doen. De gemeente kan en moet veel meer doen om mensen aan goed en zeker werk te helpen en te houden.

Dit gaan we doen:

• We realiseren basisbanen voor Utrechters die moeilijk aan de slag komen. Bijvoorbeeld conciërges in het onderwijs, toezichthouders in de openbare ruimte of ondersteuners bij sportverenigingen. Zo komen meer Utrechters aan het werk én krijgen we betere voorzieningen in de stad. 
• We zorgen ervoor dat Utrechters die hun baan (dreigen te) verliezen, actief worden ondersteund en worden begeleid naar ander werk. We versterken de samenwerking met werkgevers, het UWV en de vakbonden om Utrechters naar kansrijke banen te begeleiden. We hebben hierbij speciaal aandacht voor groepen die moeilijker aan het werk komen. Werkzoekenden die ouder zijn dan 50 bijvoorbeeld, of juist jongeren die nog weinig ervaring hebben en te vaak afhankelijk zijn van onzeker werk. En voor mensen met een arbeidsbeperking; voor hen gaan we onder andere het instrument loonkostensubsidie veel vaker inzetten. 
• We willen dat het voor mensen makkelijker wordt om zich te laten omscholen naar werk waar een groot tekort aan is. Dit zowel binnen- (bijvoorbeeld in de zorg, het onderwijs of de politie) als buiten het publieke domein. Voor omscholing binnen het publieke domein betaalt de gemeente mee aan de kosten.
• Medewerkers van de gemeente die Utrechters met een uitkering begeleiden moeten voldoende tijd en ruimte krijgen om ze te begeleiden op een manier die bij hen past, bijvoorbeeld door het verlagen van de werklast per medewerker. Ook binnen de buurtteams of organisaties voor geestelijke gezondheidszorg is het belangrijk dat er aandacht is voor wat iemand nodig heeft om weer aan het werk te kunnen gaan. De uitkomsten van het experiment ‘weten wat werkt’ nemen we mee.
• We maken optimaal gebruik van de kennis en ervaring die al bestaat bij Utrechtse organisaties -zoals bijvoorbeeld U-Stal- met als doelstelling het scheppen van werk voor mensen met enige afstand tot de arbeidsmarkt.
• We gebruiken de kennis, kwaliteiten en infrastructuur van UW, het Utrechtse sociale werkbedrijf (en dus de toekomstige Sociale Ontwikkelbedrijven), veel meer dan de afgelopen jaren. We zorgen dat belemmeringen voor de overstap tussen bijvoorbeeld dagbesteding en beschut of begeleid werken verdwijnen, zodat iedereen zich naar zijn mogelijkheden kan ontwikkelen en we investeren in begeleiding van werknemers. We onderzoeken de optie om UW, nu een bedrijf met de gemeente als enige aandeelhouder, onderdeel van de gemeente te laten worden. Dit gaan we doen als we op die manier sterker kunnen sturen op het werk dat UW aanbiedt. 
• De gemeente maakt geen gebruik van instrumenten die goed werk en een fatsoenlijke beloning ondermijnen (zoals per saldo loon onder het minimumloon).
• Samen met bedrijven en onderwijsinstellingen trekken we ten strijde tegen discriminatie op de arbeidsmarkt en bij stages. We willen dat gemeente en bedrijven in een platform gaan samenwerken om diversiteit op de werkvloer te bevorderen.
• De situatie van arbeidsmigranten in Utrecht moet verbeterd worden. Naast aandacht voor hun huisvesting (zie verderop in dit programma) gaan we misbruik van hun positie door werkgevers actiever bestrijden, samen met de Inspectie SZW. Er komt een Utrechts meldpunt waar arbeidsmigranten terecht kunnen voor informatie en het melden van misstanden. 
• Sekswerk is werk en Utrechtse sekswerkers moeten veilig hun werk kunnen doen. We zorgen voor een veilige plek, gepaste zorg en begeleiding naar ander werk voor wie daarvoor kiest. Mensenhandel en misstanden pakken we keihard aan. 
• We zorgen voor voldoende werk- en studieplekken in de stad. Sinds de coronacrisis zijn er steeds meer mensen thuis gaan werken en is de urgentie hiervoor toegenomen. 

Sterk minimabeleid en armoede bestrijden

Utrecht is gemiddeld genomen een welvarende stad. Maar de verschillen zijn groot. Nog veel te veel Utrechters hebben moeite om rond te komen. 1 op de 8 Utrechtse kinderen groeit op in armoede. Armoede heeft een verwoestend effect, vergroot de kansenongelijkheid en is simpelweg oneerlijk en onacceptabel. Met alle gevolgen van dien voor je gezondheid en de mogelijkheden om mee te doen in de samenleving. We gaan armoede stevig bestrijden om de bestaanszekerheid van alle Utrechters te garanderen.

Dit gaan we doen: 

• De regelingen voor Utrechters met een laag inkomen, zoals de individuele inkomenstoeslag, worden verruimd. Daarnaast wordt het niet-gebruik van deze regelingen aangepakt. Dit doen we door gerichte voorlichting en het indien mogelijk vereenvoudigen en/of samenvoegen van deze regelingen. 
• Utrechters die lang met een minimaal inkomen moeten rondkomen – en daardoor leven in onzekerheid – geven we een algemene woontoeslag om hun inkomen aan te vullen tot een fatsoenlijk bestaansminimum. 
• We zorgen ervoor dat Utrechters die vanuit een uitkering gaan werken, geen last krijgen van het verrekenen van allerlei subsidies en toeslagen. Aan het werk gaan, mag nooit leiden tot een inkomensdaling. 
• We investeren in de pro-actieve aanpak bij schulden, bijvoorbeeld via vroegsignalering. De aanpak waarbij schulden worden kwijtgescholden zodat mensen met een schone lei kunnen beginnen, wordt uitgebreid naar een bredere groep Utrechters. Kleine schulden bij de gemeente schelden we kwijt en we spreken andere Utrechtse organisaties en bedrijven aan op hun incassobeleid. Met verhuurders spreken we af dat we stoppen met huisuitzettingen wegens schulden. Zo voorkomen we ook dakloosheid. 
• Bewindvoerders zijn belangrijk voor mensen in de schulden, maar hun kwaliteit is te vaak onder de maat. Als het nieuwe kwaliteitskeurmerk te weinig effect heeft, neemt de gemeente zelf bewindvoerders in dienst.
• We verzetten ons tegen de landelijke regels die het leven van Utrechters moeilijker maken, zoals de kostendelersnorm en vermogensgrens voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. De gemeente voert hierop een actieve lobby in Den Haag. 
• Utrechters die afhankelijk zijn van de bijstand ondersteunen we met maatwerk en leggen we geen onzinnige regels en controles op. We gaan uit van vertrouwen in plaats van wantrouwen. De bijstand is een recht, en niet een gunst die door een verplichte tegenprestatie moet worden ‘verdiend’. Daarbij bewaken we de menselijke maat: geen controledrift en heilloos korten op de bijstandsuitkering bij bijvoorbeeld een gemiste afspraak, maar de mens centraal om diegene zo goed mogelijk te helpen om weer (vrijwilligers)werk te vinden. De mogelijkheden om (vrijwilligers)werk te verrichten vanuit de bijstand worden maximaal verruimd, ook om zo eerste stappen te kunnen zetten naar re-integreren op de arbeidsmarkt. Zo zetten we de lessen uit het experiment ‘Weten wat werkt’ om in structureel beleid.
• De bijzondere bijstand is een belangrijke voorziening voor mensen met een laag inkomen. De mogelijkheden om op deze manier noodzakelijke kosten, zoals voor medische zorg of de vervanging van witgoed, moeten worden verruimd. 
• De U-pas blijft een belangrijke voorziening voor Utrechters met een laag inkomen. Daarnaast breiden we de U-pas als kortingspas uit naar een pas waar ook andere inwoners, tegen betaling, gebruik van kunnen maken. 
• Zolang voedselbanken noodzakelijk zijn, blijft de gemeente deze belangrijke voorziening ondersteunen, bijvoorbeeld via geschikte huisvesting.
• Kinderen in armoede moeten net als andere kinderen gewoon mee kunnen doen aan onze samenleving. De hiervoor beschikbaar gestelde rijksmiddelen blijven we inzetten voor deze jongeren, samen met organisaties als Stichting Leergeld en het Jeugdfonds voor sport en cultuur.

Een sterke en sociale economie

Een sterke economie is belangrijk voor de welvaart van alle Utrechters. Daarvoor zijn ondernemers in alle soorten en maten van groot belang, en de werkgelegenheid die zij bieden op alle niveaus. De welvaart die we samen verdienen, wordt eerlijk verdeeld. Ondernemerschap dat sociaal, inclusief en groen is, stimuleren we, net als kleine ondernemers in de buurten. Utrecht is een gemiddeld genomen hoogopgeleide stad. Maar ook voor praktisch geschoolde Utrechters moet goed en zeker werk beschikbaar zijn, in goede aansluiting op het beroepsonderwijs. Denk hierbij aan de bedrijven op Lage Weide.

Dit gaan we doen:

• We geven prioriteit aan bedrijven die werk bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, die goede en veilige arbeidsomstandigheden bieden voor hun werknemers en die werken aan een groene en duurzame bedrijfsvoering. 
• Waar mogelijk bevorderen we de vestiging van bedrijven die veel werkgelegenheid genereren.
• Extra aandacht hebben we voor maatschappelijke sectoren met veel werk voor de toekomst, zoals de zorg en de energietransitie. De Regionale Ontwikkelmaatschappij gaan we inzetten voor modern arbeidsmarktbeleid.
• We realiseren extra werk in wijken waar de werkloosheid hoog is. Bedrijven worden gestimuleerd om zich in en rondom die wijken te vestigen en lokaal ondernemerschap wordt ondersteund, passend bij de wijk.
• De Binnenstad kampt met toenemende leegstand. We moeten goed zorgen voor het hart van onze stad. De gemeente stuurt op een levendig winkelgebied met lokaal ondernemerschap en verscheidenheid aan winkels. Hiervoor moet de huur omlaag. Verhuurders worden dan ook aangesproken op de exorbitante huren. Langdurige winkelleegstand gaan we beboeten.
• Verschillende winkelcentra kampen met te weinig aanloop, leegstand, overlast of andere problemen. Terwijl levendige winkelcentra in de wijk een essentiële en sociale functie hebben. De gemeente maakt per winkelcentrum een plan. Wijkontwikkelingsmaatschappijen die panden kopen en verhuren, om zo grip  te krijgen op leegstand en de verscheidenheid aan winkels, kunnen hierbij helpen.
• We bestrijden de leegstand van kantoren, extra urgent na de coronacrisis. Leegstaande kantoren worden waar mogelijk omgezet in woningen.
• De beschikbaarheid van een internetverbinding is een basisvoorziening voor Utrechters. We zorgen daarom voor gratis wifi in bijvoorbeeld buurthuizen, bij de buurtteams, wijkbureaus, bibliotheken en in parken. 

De gemeente geeft het goede voorbeeld

Op tal van manieren kan de gemeente zelf het goede voorbeeld geven voor zeker werk en inkomen. Denk aan de gemeente als (grote) werkgever in onze stad. En de mogelijkheid via het inkoopbeleid. Daarnaast willen we een sterkere gemeente met meer slagkracht, om onze ambities waar te kunnen maken. 

Dit gaan we doen:

• De gemeente biedt werkgelegenheid op alle niveaus. We gaan geen organisatieonderdelen uitbesteden. Zo blijven Stadswerken en de zwembaden onderdeel van de gemeente en komen bijvoorbeeld cateringmedewerkers weer terug in dienst van de gemeente.
• Bij de gemeente wordt vast en zeker werk de norm. Bij duurzaam werk hoort een vast contract. We dringen de externe inhuur verder terug.
• Zolang het Rijk het minimumloon nog niet heeft verhoogd, willen we dat de gemeente haar eigen medewerkers minimaal 14 euro per uur betaalt en dringen hier ook op aan bij andere bedrijven. 
• De gemeente introduceert voor diverse functies en stageplaatsen het concept ‘open aannemen’. Hierbij hoef je niet meer te solliciteren, maar kun je je melden zodra er plek is. Zo bieden we meer kansen voor mensen die moeilijk aan het werk komen en gaan we discriminatie tegen. We stimuleren ook andere werkgevers om hiermee aan de slag te gaan. 
• Via het inkoopbeleid gaan we meer sturen op onze maatschappelijke doelen. Zo stellen we voorwaarden aan bedrijven en organisaties waarmee de gemeente zaken doet, op het gebied van bijvoorbeeld arbeidsvoorwaarden (CAO, minimumloon, zeker werk, vermijden schijnconstructies), non-discriminatie, duurzaamheid en mensenrechten. Organisaties waarvan de bestuurders meer verdienen dan het salaris van een wethouder, komen niet in aanmerking voor subsidie van de gemeente. Je als bedrijf vestigen in Utrecht, betekent verantwoordelijk omgaan met mensen en onze leefomgeving. 
• Het college van B&W is niet aanwezig bij feestelijke openingen van bedrijven met een dubieuze reputatie wat betreft mensenrechten, duurzaamheid of goed werk. We zetten juist maatschappelijke en sociale ondernemers in het zonnetje.
• Om de investerings- en uitvoeringskracht van de gemeente te versterken, breiden we de personele capaciteit van de gemeente uit. Dit doen we ook om de werkdruk onder ambtenaren te verminderen en de balans werk-privé te verbeteren. Ook in dat opzicht geeft de gemeente het goede voorbeeld.